تاریخ مبارزات ازادیخواهى و رهایبخش ملت کرد پر از روزهاى درخشان و رنگین است، که یکى از این روزهاى تاریخى و درخشان دوم بهمن ماه سال ١٣٢٤ است که در ان جمهورى کردستان از سوى پیشوا قازى محمد تأسیس گردید.
تأسیس جمهورى کردستان، در شرایطى بود که ملت کرد براى رسیدن به حقوق پایمال شدهاش در مبارزه و فعالیت بود و با توجه به اینکه نیروهاى متفقین در جریان جنگ جهانى دوم وارد ایران شده بودند و شرایط خاصى را به وجود اورده بودند، در صدد کسب حقوق و رسیدن به اهدافشان از ان شرایط استفاده نمایند. هرچند با تأسیس جمهورى کردستان حزب احیا٠’ کردستان که سازمان و تشکلى سراسرى بود و در تمامى شهرهاو مناطق کردستان عضو و تشکلات داشت متلاشی شد، اما با تأسیس جمهورى کردستان ، مردم کرد در سراسر کردستان خوشحال شدند و امید به اینده در میان مردم فزونى یافت و شورشوق و هیجان در میان اقشار مختلف کردستان حاکم شد.
جمهورى کردستان حاصل ٤٠ سال مبارزه و خستگى ناپـذیرى و فداکارى فرزندان رشید کردستان بود. جمهورى کردستان مشغل فروزان ستمدیدگان کرد بود، اما متأسفانه حکومت کردستان که امید و امال کردها بود عمر طولانى نداشت و به دلیل توطئه قدرتهاى جهانى و در صدر انها اتحاد شوروى و خیانت شمارى از ایل و عشایر کرد و همچنین بودن افکار بیگانه در حکومت و مبارزه ازادیخواهانه مردم کرد، پس از ١١ ماه حاکمیت ملى و مردمى به پایان رسید. با ازبین رفتن جمهورى کردستان، غم و اندوه سراسر کردستان را فراگرفت. گرچه ازهم پاشیدن جمهورى کردستان ضربه سنگینى بر ملت کرد بود، اما این واقعه باعث نشد، براى همیشه روحیه ازادیخواهى ملت کرد افول کند و فرزندان کرد را در راه رسیدن به حقوقشان به زانو دراورد، بلکه یاد و خاطره جمهورى کردستان به سنگ بنایی براى فرزندان کرد تبدیل گشت تا بر اساس ان به مبارزه و فعالیت و فداکارى براى خلق و رسیدن به ازادى و حقوق مشروعشان ادامه دهند.
همچنان که شاهد هستیم، پس از ٦٣ سال از تأسیس جمهورى کردستان، همیهنان کرد بیش از پیش اماده و اگاهند و در مبارزه براى رهایی و احقاق ازادى مى کوشند. جمهورى کردستان نماد و رویداد تاریخى بزرگ ملت کرد است و جاى خود دارد، همه از این واقعه تجربه بگیریم و اشتباهات دوران جمهورى را تکرار نکنیم و در همان حال از تجربیات درست و مناسب ان استفاده و به انها عمل کنیم.
در گرامیداشت شصت و سومین سال تأسیس جمهورى کردستان به تمامى رهروان راه ازادى و مبارزین راه کردستان، به خصوص زنده یاد قاضى محمد و ملا مصطفى بارزانى درود میفرستیم و امیدواریم با همکارى و اتحاد و انسجام اهداف و امال شهیدان و خلق ستمدیده کرد را تحقق یابد.
کمیته مرکزى
سازمان خهبات کردستان ایران