چارەنووسی بوتەفلیقەی شۆڕشگێڕی دوێنێ ودیکتاتۆری ئەمڕۆ!

فشاری کۆمەڵگەی ئازادیخواز وبێزار لە ستەمی تاکەکەسی جەزاییر ، عەبدول عەزیز بوتەفیلقەی سەرۆک و شۆڕشگێڕی کۆنی وەلانا. دەست لەکارکێشانەوەی بوتەفلیقە ،لە کاتێکدا بوو کە ناڕەرایەتی ومانگرتن زیاتر لە دوو مانگە ئەو وەڵاتەی گرتبۆوە. بوتەفلیقە ،کە لە پێگەی شۆڕش وشۆڕشگێڕیەوە ، بووە حاکمێکی بەخەیاڵ مادام العمری جەزاییر ، یەکێک لەو شۆڕشگێڕانە بوو کە لەسەرەتای شەستەکانەوە تێکەڵ بە کاری شۆڕش وبەرخودان بوو. بوتەفلیقە یەکێک لە لێپرسراوانی سوپای ئازادیخوازی نیشتمانی ئەلجەزاییر ،نزیک بوو لە هواری بومدین لە کاتی شەڕی سەربەخۆیخوازی ئەلجەزاییر و هەر لەپێناو ئارمانی ئەو گەلە تا کۆتایی وسەرکەوتن دژ بە داگیرکاری جەنگا. ئەم کەسە 82 ساڵە کورسی دەسەڵات خۆشەویستە ، ژیانی ڕابردووی پڕە لە پەند وانەی بەرهەڵستکاری و ڕۆحی گۆرانکاری ولە دەورانی شەڕی جەزاییر دژ بە کۆڵونیال وڕزگاری ،هەڵگری زۆرترین دروشمی نوێخوازی و ئەم دەست وئەو دەستی دەسەڵات بووە، بەڵام لەدووی گەیشتن بە دەسەڵات وناوزەد کردنی ئەم وەڵاتە بە وەڵاتی میلیون شەهید لە پێناو ڕزگاری، پاڵی بەکورسی دەسەڵاتەوە داو خۆشەویستی ئەم پیرە سیاسیە بۆ حاکمیەت، ڕەنجی ڕابردووی خۆیی وخوین وقوربانی گەلی ئازادیخوازی بەفیڕۆ دا.. ئەو گەلەی کە میلیون شەهیدی بەخشی، بەهۆی گەندەڵی ودەسەڵاتی تاک ڕەهەندی بەرە وبوتەفلیقەی شۆڕشگێری ڕابردوو ، وە گەندەڵ و دەسەڵاتخوازی نووکە، حاکمیەتی ناوبراو وبەرەی نیشتمانی ڕەد کردۆتەوە و بە ڕاپەڕینێکی هێمنانە دژی ئەم قۆرخ وپاوانکاریەی ئەم بەرەیە وەستانەوە وچۆکیان پێدادان.

گەلی ئەلجەزاییر بە ئیلهام وەرگرتن لە ڕابوون وشۆڕشەکانی وەڵاتە عەرەبیەکان، جۆر وشێوازی گۆڕانخوازیان بۆ وەلانانی دیکتاتۆر، بە شێوەێیکی هێمنانە و دوور لە توندوتیژی هەڵبژارد وبە بێ ئەوەی زیانی گیانی وماڵی بخەنەوە وپایەکانی دەوڵەتداری بڕوخێنن ،گەیشتنە ئامانج وخواستە ڕەوا و دیموکراتیکەکانیان. بەرەی ڕزگاریخوازی نیشتمانی و بوتەفلیقە ،کە ساڵهایە بە ساختەکاری وگزی لەهەڵبژاردن تاوانبار دەکرێن، لەژێر ناوی هەڵبژاردن و پاڵ وەدان بە ووشەو چەمک فەرهەنگی دیموکراسی ، ئەم سیستمەیان بەقازانجی مانەوە لەدەسەڵات ،بەینا بەین ،هاووکات لە کاتی هەڵبژاردن دەهێنا بەرباس و زۆرترین ووشەی ئازادی ودیموکراسی ودادپەروەریان لە دەم دەهاتەدەر. لەکاتێکدا هەڵبژاردنیان ڕێک دەخست کە ئاکامەکەی لەمێژ بوو دیاری کرابوو. بوتەفلیقە وبەرەکەی، لە پێوەند بە کاری نێوخۆی وهەڵبژاردنی دەروون حزبی، بەیەکێک لە دوگمترین ڕەووت ناویان هاتووە. بێگومان داخراوی و چەقی کاری بەرەی ئازادی و ئیدەی زاڵی عەبدولعەزیز لە کاری دەروونیاندا، شۆڕ کردەوە بۆ شئوناتی حاکمیەت و گەرەکیان بوو بە هێشتنەوەی خۆیان لە سەر داروپەردووی شەرعیەتی شۆڕشگێڕیەوە، هەرلەسەر ئەو ئامانجە بڕۆن کە لەبنەڕەتدا دەسەڵات ودەسەڵاتخوازی ڕەها بووە. خولانەوەی بەرەی ڕزگاری وبوتەفلیقە بەدووری شەرعیەت ومانەوە لەسەر دەسکەوتەکانی ڕابردوو، کار وبەرەوپێش بردنی پڕۆسەی دیموکراسی ودەستاو دەستی دەسەڵاتی ڕاگرت وبەم ڕۆژ ودۆخەی گەیاندن. لەوانەیە ئینقڵاب وڕۆحی ئەم ئیدە ،بۆ زەمەنێک شکۆ وهەیبەتی مانەوەبن ، بەڵام ئەگەر هەر لەسەر ئەم ڕابردووە خەیاڵ هەڵبچنرێ وتەواوی لایەنەکانی ئەمڕۆی لەبەرچاو نەگێردرێ و ڕەوتەکان لەگەڵ سەردەم وبەڕۆژ بوون خۆیان نەگونجێنن ،دەبێ لەبەجێ ماوانی کاروانی پێشکەوتن بن وبەتەمای گەیشتنەوە بەم قافڵە نەبن.

مێژووی شۆڕشگێڕی بەرەی ئازادیخوازی جەزاییر وبوتەفلیقەی لەسەر کار لادراو ،پێویستە ببێتە وانە بۆ ئەوانە کە لەم جوگرافیە سیاسیەدا کار دەکەن. لەکاتێکدا هەموو بوعد ولایەنەکانی حاکمیەت خەریکە دەکەونە ژێر فشاری جەماوەر وئەم دیاردە خریکە لە ئێران نەش ونما وجێ دەکاتەوە ، پێویستە ڕۆحی ئازادی وباوەڕبوون بە مودێرنیتە ودیموکراسی دەروونی لە ئێستاوە پنج پێبکەن و بە ڕەچاو کردنی ڕەووتی پێشکەوتوویی جیهانی گڵوباڵ و خوێندنەوە بۆ دۆخی نووکە، بناغە وپێگەێیکی بەرین لە فەرهەنگی ئازادی دابنێن و ئەم داب ونەریتە بگوازنەوە بۆ چەقی کۆمەڵگا و بە وانە وەرگرتن لەڕابردووی کەسانی شۆڕشگێڕی دوێنێ ودیکتاتۆری ئەمڕۆ، بناغەی کۆمەڵگەێیکی هاووچەرخ بن بۆ نەتەوە ونیشتمان بونیاد بنێن..