ئاوڕێک لە هەل و مەرج و کێشە کۆمەڵایەتی و سیاسیەکانی لاوان لە کوردستانی ئێران!

 

11ی بانەمەڕ یادی دامەزرانی رێکخراوی لاوانی خەباتی کوردستانی ئێرانە، بەوبۆنەوە بەپێویستم زانی ئاوڕێک لە هەل و مەرجی لاوانی کوردستانی ئێران بدەینەوە، وە هەل و مەرجی لاوان بخەینە بەرباس و لێکۆڵینەوە.

لاوان سەرەکیترین و کاریگەرترین توێژی هەر کۆمەڵگەیەکن. لەو سۆنگەوە، لاوانی کورد بەتایبەت بەرپرسایەتی زۆرگەورە و گرینگیان کەوتۆتە ئەستۆ، جیا لە ئەرکی ئاڵوگۆر و پێشخستنی کۆمەڵگە، شانیان داوەتە بەرباری گرانی خەبات و شۆرش دژ بە داگیرکەرانی کوردستان. بە درێژایی مێژووی سەرهەڵدانی نەتەوەیی لە کوردستاندا لاوان ئەرکی سەرەکیان کەوتۆتە ئەستۆو بە گیان و جەستە بۆ سەرخستنی بزوتنەوە نەتەوایەتیەکان قوربانیان داوە. لەبەرامبەردا داگیرکەرانیش نووکی نێزەیان هەمیشە رووی لە لاوانی کورد بووەو بەردەوام دژی ئەو تووێژە پیلانیان گێڕاوە.

ئەو پیلانگێڕی و بەرنامە چەپەڵانەی داگیرکەرانی کوردستان لە سەردەمی رژێمی ئێستای ئێراندا هەموو سنوورێکی تێپەڕاندووەو وەک راپۆرتە فەرمی و نافەرمیەکان پێمان دەڵێن لە ئێستادا بۆ ئەوەی لاوانی کورد بیر لە ئەرکە سەرەکیەکانی خۆیان نەکەنەوەو ئەو بەرپرسایەتیە مێژوویەی لەئەستۆیانە بەجێ نەگەێنن، تووشی دەیان دەرد و دیاردەو قەیرانی کردوون. هەرچەند بەشێوەی جۆراوجۆر هەوڵ بۆ کەم کردنەوەی و هۆشیاری چین و توێژەکانی کوردستان بەتایبەت لاوان دەدرێ بەڵام دەسەڵاتداران بە بیانووی جیاجیا بەربەو هەنگاوانە دەگرن. یەکێک لە کۆسپەکانی بەردەم چالاکانی کۆمەڵی مەدەنی و رۆژنامەنووسان و چالاکانی سیاسی ناروون بوونی ئامار و رێژەی خەسارەتەکانی ئەو کێشەو قەیرانانەیە کە رژێمی ئێران تووشی ئەو توێژەی کۆمەڵی کوردستانی کردوە. مەبەست لەو نهێنی کاریەی رژێم بۆ ئەوە دەگەرێتەوە کە هەتا بە دەقیقی رێژەی ئەو قەیران و دیاردانە روون و ئاشکرا نەکرێن حەستەمە لە راستای چارەسەردا هەنگاوی کاریگەر هەڵگیرێ.

 قەیرانەکە ئەوندە گەورە و مەترسیدارە کە هەندێ جار کاربەدەستانی رژێم لە کوردستان ناتوانن خۆ لە باسکردنی ببوێرن و بەشێوەی سەرەپێیش بووە ئیشارە بە هەندێ ئامار و داتای خودساختە دەکەن. هەرچەند ئەو ئامارانەی رژێم بڵاویان دەکاتەوە ئاماری واقعی و راست نین، بەوەشەوە ئامارەکان ئەوندە بەرزن و پەرەسەندنی ئەو دیاردانە ئەوندە بەربڵاوە کە مرۆڤ تووشی شۆک و راچڵەکان دەکاو وامان لێدەکا لە مەترسیەکان وردبینەوە و لە سەریان برۆین و یەک بە یەک ئیشارەیان بدەینێ.

سەرەکیترین پرس و کێشەی لاوانی کورد لە کوردستانی ئێران پرسی سیاسی و نەتەوەییە، بەڵام لەگەڵ ئەوەدا لاوانی ئێمە بەدەست چەندین کێشە و دیاردەی دیکەی وەک پەروەردە، بێکاری، مادە سڕکەرو هۆشبەرەکان و دیاردەی خۆکوژی گیرۆدەبوون و تا دێ زیاتر پەرەدەستێنن.

پەروەردە: بۆ پەروەردە کردن و دروست بوونی کەسایەتی مرۆڤەکان، سێ بەش دەوری سەرەکی دەبینن (خانەوادە، قوتابخانە و کۆمەڵگە). وەک روونە لە کۆمەڵگەی کوردستاندا خانەوادەکان لە میکانیزمە کلاسیکەکان بۆ پەروەردەی منداڵ کەڵک وەردەگرن، لە کاتێکدا پەروەردەکردنی منداڵ پێویستی بە سیستەمێکی زانستیانە و دروست هەیە کە لە قۆناغەکانی دوایی دا منداڵەکان بتوانن رێگە دروستەکان بۆ ژیان و خزمەتی کۆمەڵگە هەڵبژێرن. هەروەها بەچوونە قوتابخانە منداڵی کورد دەچێتە دونیایەکی تەواو جیاواز لە خانەوادە، منداڵی کورد لە ئێراندا یەکێک لە کێشەگەورەکانی خوێندن بە زمانی بێگانەیە. خوێندن و فێربوونی زمانێکی لاوەکی و نامۆ وەک پسپۆران ئیشارەی پێدەکەن، کاردانەوەی خراپی رۆحی دەبێ لەسەر منداڵ. هاوکات نەوعی دەرس و توندوتیژی مامۆستا و سیستەمی خوێندن بەربەستی دیکەن بۆ پەروەردە و فێرکردنی دروستی منداڵەکان. یەکێک لە کەموکوڕیەکانی سیستەمی خوێندن لە ئێران، تەنها کارکردنە لەسەر فێرکردن و مەسەلەی پەروەردە لە قوتابخانە و زانستگاکاندا گرینگی پێ نادرێ، غافڵ بوون پەروەردە ئەوندە کاریگەری نێگەتیڤی هەیە، کە زۆربەی هەرە زۆری تاوانبارەکانی کۆمەڵگە دەرچووی زانستگەکانن و پلەی بەرزی خوێندنیان هەیە. پیلانە فەرهەنگی و کەلتووریەکانی رژێمی ئێران و داب و نەریتە چەوتەکانی کۆمەڵگە، بوونە هۆی بەلارێدا بردن لاوان و پەرسەندنی دەیان حاڵەت و دیاردەی کۆمەڵایەتی کە کاردەکەنە سەر شکلگرتنی کەسایەتیەکی نەگەتیڤ. کۆمەڵگە لە چەشنی بەحرێکە بۆ لاوان، گەر بەباشی لەسەر رێ و شوێنی مەلەوانی ڕانەهێنرابن بێ گومان زوو تێیدا دەخنکێن و ناتوانن خۆیان بگەیەننە کەنارێکی ئارام.

 بێکاری: یەکێک لە سەرەکیترین کێشە و موشکیلاتی لاوان بێکاری و نەبوونی و سەرچاوەی داهاتوو و بژیوە. دیارە قەیرانی بێکاری لە کوردستانی ئێران ئەوندە بەرزبۆتەوە کە بۆتە هەڕەشەو مەترسیەکی گەورەو بەدوای خۆیدا دەیان کێشە و دیاردەی کۆمەڵایەتی دیکەی هێناوە. بەهۆی سیاسەتەکانی رژێم لە کوردستان، ئەو ناوچەیە لە چاو ناوچەکانی دیکەی ئێران هەموو ساڵێک پلەی بەرزی بێکاری تۆمار دەکا. کێشەی بێکاری بۆ لاوانی کورد بۆتە سەرچاوەی سەرهەڵدانی دەیان حاڵەت و دیاردەی مەترسیداری کۆمەڵایەتی. لێرەدا بە بەڵگە رێژەی بێکاری لە پارێزگاکانی کوردستان یەکبە یەک دەخرێنەڕوو. 

پارێزگای ئیلام: هەواڵدەری حکومەتی تەنسیم 16ی بەفرانباری 1394 ک خ بڵاوی کردەوە کە لە ئیلام دۆزینەوەی کار  کێشەیەکی گەورەی لاوانەو ئەوەش بۆتە هۆی سەرهەڵدانی دەیان دیاردەی کۆمەڵایەتی لە نێو ئەو توێژەدا، پارێزگای ئیلام ساڵانە لە باری بێکاریەوە پلەی بەرز بەدەست دێنێ و لە ئێستادا ئاماری بێکاری لە نێو لاوانی ئەو پارێزگایەدا 40 لەسەدە.

پارێزگای کرماشان: لەباری پێشەسازی و سەرچاوەکانزاییەکان و بەخێوکردنی مەڕوماڵات و بەرهەمهێنانی شیروماست و جوتیاری و گەشتیاریەوە تواناو دەرفەتی باش هەیە لە کرماشان، بەڵام بەهۆی سیاسەتی پشتگوێ خستنی ناوچە کوردستانیەکان لەلایەن دەسەڵاتدارانی رژێمەوە، بێکاری لەو پارێزگایەش لە پلەیەکی بەرزدایە. بە پێی هەواڵدەری حکومەتی مێهر 23ی پووشپەڕی 1393، پارێزگای کرماشان بە بێکارترین پارێزگای ئێران ناوی هاتووە. پارێزگاری رژێم لە کرماشان (ئیبراهیم رەزایی بابادی) دەڵێ: رێژەی بێکاری لە کرماشان 35 لەسەدە. بەڵام عەلی جەلیلیان نوێنەری شاری ئیسلام ئابادی غەرب و داڵاهو لە مەجلیسی پێشووی رژێم لەو بارەوە دەڵێ: ئامارەکانی بێکاری لە پارێزگای کرماشان زۆر لەو ئامارە زیاترە کە راگەیەندراوە.

پارێزگای کوردستان: پارێزگای کوردستان لە باری پیشەسازی و جوتیاری و مەڕوماڵات و بەرهەمهێنانی شیر و ماست و گەشتیاری دەرفەتی باشی هەیە. بەڵام هەر لە سەرەتای هاتنەسەرکاری رژێمی ئاخوندانەوە رێگە بە پێشکەوتنی نەدراو بەبەرنامە کەڵک لەو دەرفەتانە نەبینرا. بەپێی دەزگای ئاماری رژێم ئاماری دانیشتوانی پارێزگای کوردستان 500 هەزار کەسە. نوێنەری پێشووی سنە لە مەجلیسی رژێم (ئەحسەن عەلەوی) ساڵی 1393راگەیاند لە پارێزگای کوردستان 150 هەزار کەس بێکارن، بەو پێیە بێ رێژەی بێکاری لەو پارێزگایە 40 لەسەدە. بێگومان کاربەدەستانی رژێم هەم لە رێژەی دانیشتوان ئاماری ناراست بڵاودەکەنەوە، هەم لە رێژەی بێکاری لەو پارێزگایەی کوردستان. هەر لە بارەی بێکاریەوە یەکێک لە جێگرانی پارێزگار بەناوی حسینی فیروزی رایدەگەیەنێ کە لە زانستگاکانی کوردستاندا 73 هەزار کەس لە خوێندکاران لە داهاتوویەکی نزیکدا خوێندن تەواو دەکەن و دەچنە ریزی بێکارانەوە.

بەو پێ یە رێژەیەکی بەرچاو لە لاوان و دانیشتوانی چالاکی ئەو پارێزگایە بێکارن و ئەگەر بەرنامەیەکی تۆکمە بۆ چالاک کردنی چەرخەی پیشەسازی و جوتیاری و گەشتیاری لەو پارێزگایەدا هەبێ بێ شک رێژەی بێکاری بەشێوەیەکی زۆر دادەبەزێ، بەڵام وەک لە پێشدا ئیشارەی پێدرا دەسەڵاتدارانی رژێم بە بەرنامەیەکی سیاسی و لە بەرچاونەگرتنی دەرفەتەکانی کار، پیلانیان بەهەژار هێشتنەوەی دانیشتوانی کوردستان و بەتایبەت لاوانە.

پارێزگای ورمێ: پێکهاتەی پارێزگای ورمێ زۆر جیاوازە لە پارێزگاکانی دیکەی کوردستانی ئێران، پێکهاتەی ئەو پارێزگایە لە نەتەوەی کوردو ئازەری و ئەرمەنی پێکدێ. سیاسەتی جیاوازی دانان لە نێوان پێکهاتەکانی ئەو پارێزگایەدا بە جۆرێکە کە ناوچە کوردیەکان لە چاو ناوچەکانی دیکە بێ بەش کراون و پشتگوێ خراون، بەڵام ئەو ناوچە و گەرەکانەی ئازەرینشینن لەلایەن رژێمەوە گرینگی زۆری پێ دراوە. ئەو جیاکاریەی کاربەدەستانی رژێم کارێکی کردوە کە رێژەیەکی زۆر لە کوردانی دانیشتووی ئەو شارانە روو لە ناوچە و شارەکانی دیکەی کوردستان یان ئێران بکەن. هاوکات لە باری راگەیاندنی ئاماری دیاردە کۆمەڵایەتیەکان چەواشەکاریەکی زۆر دەکرێ، بۆیە دۆزینەوەی ئاماری دروستی رێژەی بێکاری زۆر حەستەمە. ئەوەی دیارە هەندێ لە دەزگاکانی رژێم ساڵانە لەو بارەوە ئامارگەلێک دەخەنەڕوو کە لەگەڵ راستی و وەزعی کۆمەڵگە ناتەبایە. بەپێی ئاماری دەزگاکانی رژێم رێژەی بێکاری لەو پارێزگایە 10لەسەدە.

وەک لە راپۆرتە نافەرمیەکاندا ئیشارەی پێدەدرێ دامودەزگاکانی رژێم بۆ ئەوەی ئاماری بێکاری لە ئێران و کوردستاندا کەم نیشان بدەن هەندێ کاری وەک دەستفرۆشی و کۆڵبەری و کارکردنی سەرسنوور، بە پێشە حیساب دەکەن. هەندێ ئاماری نافەرمی باس لەوە دەکەن کە بێکاری لە نێو لاواندا نزیک بە 50 لەسەدە و رژێم بە هەموو شێوەیەک هەوڵی شاردنەوەی ئەو راستیە دەدا.

بەرزبوونەوەی رێژەی بێکاری، برسیەتی و هەژاری بەدوای خۆیدا دێنێ، بێ شک برسیەتیش سەبەب و سەرچاوەی فەساد و ناهەنجاری دیکە لە کۆمڵگەدایە.

یەکێکی دیکە لەو دیاردە مەترسیدارانەی بەرەورووی لاوانی کورد بووەتەوە، مەسەلەی مادەی هۆشبەر و خوداربوونە بەو مادانە. بەداخەوە رێژەیەکی یەکجار زۆر لە لاوان تووشی ئەو دیاردە بوون و وەک هەندێ لە پسپۆران دەڵێن پەرەسەندنی مەوادی هۆشبەر لە کوردستان و بەتایبەت لە نێو توێژی لاوان بۆتە مەترسیەک بۆ ئاسایشی نەتەوەیی کورد لە کوردستانی ئێران. هۆکانی پەرەسەندنی مادە سڕکەرەکان لە نێو لاوان دەگەرێتەوە بۆ بێکاری، وەدەست هێنانی خێرای ئەو مادانە کە کەمترە لە پێنج دەقیقە، بێ هیوایی و هاوڕێی خراپ و...  دیارە لەسەر مەسەلەی مادەی هۆشبەر و پەرەسەندنی لە کوردستان راپۆرتی جۆراوجۆر هەیە، ئەوە راستیەی لەو راپۆرتانە پشتراست دەکرێنەوە دەوری دامودەزگا ئەمنیەتی و سەرکوتگەرەکانی رژێمە لە بڵاوکردنەوەی ئەو پەتایە لە نێو لاوانی کوردستاندا. ئەوەی روونە بلاوکردنەوەی مەوادی هۆشبەر بۆ هێزە سەرکوتگەرەکانی رژێم لە کوردستان دوو هۆی سەرەکی هەیە، یەکەم ئەوەی کە بەلارێدا بردنی لاوانی کوردە بۆئەوەی بیر لە مەسەلە گرینگ و سیاسیەکان نەکەنەوە و لە مرۆڤگەلێکی بەتوانای چارەنووس سازی نەتەوەیەکەوە ببنە کەسانێکی بێ توانای نەخۆشی خوودار بەو مەوادە، کە تا دێ بەو مەبەستە مەوادی نوێ و مەترسیدار دەخرێتە بازارەوەو ئەو مادانە دەبنە مەترسیەکی جیددی بۆ سەرگیانی لاوان. لایەنێکی دیکەی ئەو سیاسەتەی رژێم تجارەتە بەو مادانە کە لە ژێرچاودێری هێزەکانی سوپاس پاسداراندا جێبەجێ دەکرێ. بێ شک تجارەت بە مادەی هۆشبەر ئەورۆکە بۆتە سەرچاوەی داهاتێکی سەرسوورهێنەر بۆ سپای پاسداران. سوپای پاسداران بە شێوەیەکی مافیایی لەو بارەدا کاردەکاو بەدەر لە دابین کردنی مەوادی هۆشبەر لە ناوخۆی ئێران و کوردستان، بە شێوەی ترانزیت ئەو مادانە لە رێگەی تورکیەوە دەگەیەنێتە وەڵاتانی ئوروپایی. بەدڵنیاییەوە سەرکردەکانی سوپای سەرکوتگەری پاسداران جیاواز لەوەی بەو داهاتە زۆرە گیرفانی خۆیان پڕ دەکەن، بەشێکی ئەو داهاتەش خەرجی هاپەیمانە ترۆریستەکانیان لە رۆژهەڵاتی ناوەراست و ئەفریقا دەکرێ.

ئاماری لاوانی تووشبوو بە مەوادی هۆشبەر لە کوردستانی ئێران کە لەلایەن دامودەزگاکانی رژێمەوە بڵاودەکرێتەوە بەو شێوە:

پارێزگای ئیلام: بەپێی ئامارێک کە هەواڵدەری حکومەتی مێهر 4ی سەرماوەزی 1393 بڵاوی کردۆتەوە، لەگەڵ ئەوەی بە دروستی نازانرێ رێژەی موعتاد لە ئوستانی ئیلام چەندە بەڵام دەزگای بەناو (شۆرای هاوئاهەنگی خەبات دژ بە مەوادی موخەدیر) لە پارێزگای ئیلام رایگەیاندوە کە موعتادەکانی ئەو پارێزگایە بۆ 25 هەزار کەس مەزەندە دەکرێ. هاوکات هەندێ راپۆرتی دیکە ئەوە روون دەکەنەوە کە لە 102 هەزار لاوی ئەو پارێزگایە 25 لەسەدیان موعتادن. هەروەها ئامارێکی دیکە ئیشارە بەوە دەکا کە 66 لەسەدی قوتابیانی پارێزگای ئیلام تووشی مەوادی هۆشبەر بوون، ئەوەش زەنگێکی مەترسیە بۆ سەرلاوانی ئەو پارێزگایە.

پارێزگای کرماشان: سەرنووسەری رۆژنامەی جەوان لە پارێزگای کرماشان مەسعود محەمەدی سەبارەت بە دیاردەی ئیعتیاد و مەوادی هۆشبەر دەڵێ: زیاتر لە 50 هەزار تووشبووی مەوادی هۆشبەر لەو پارێزگایەدا هەیە. هەروەها گەورترین کێشەی ئەو موعتادانە لەو چەندساڵەی دواییدا بەکارهێنانی مەوادی سەنعەتی و پیشەسازیە. 

بەڵام بەرێوەبەری شۆرای بەناو هاوئاهەنگی خەبات دژبە مەوادی هۆشبەر 20ی ژوئەنی 2012 گوتوویەتی: لە پارێزگای کرماشان 55 هەزار موعتاد بوونی هەیە. هەواڵدەری حکومەتی خەبەر ئانلاینیش 6ی بەفرانباری 1391 بڵاوی کردۆتەوە کە 45 لەسەدی تووشبووانی 12 پارێزگای ئێران تەمەنیان کەمتر لە 30 ساڵە، کە یەکێک لەو پارێزگایانە پارێزگای کرماشانە.

پارێزگای کوردستان: سەبارەت بە ئاماری لاوانی  موعتاد و رێژەی خوداربوان لە پارێزگای سنە ئامارێکی دەقیق و تەواو نیە. جەفعەری ئارژەنگ جێگری فەرماندەی هێزە سەرکوتگەرەکانی ئینتزامی رژێم لە پارێزگای کوردستان 2ی پووشپەڕی 1393 رایگەیاند کە لەو پارێزگایەدا بەکارهێنانی مەوادی هۆشبەر بۆ ژێر 18 ساڵ دابەزیوە و ئاماری موعتاد لە پارێزگای کوردستان 21 هەزار کەس مەزەندە کراوە. 

پارێزگای ورمێ: هەواڵدەری حکومەتی فارس 19ی سەرماوەزی 1388 بڵاوی کردەوە کە ژمارەی موعتادانی پارێزگای ورمێ 15 هەزار کەسن. هەر لەو بارەوە هەواڵدەری فەرارو بڵاوی کردەوە کە 58 لەسەدی موعتادەکانی ئەو پارێزگایە لە لاون و پلەی خوێندەواریان بەرزە. بەرێوەبەری دەبیرخانەی ئەنجومەنی بەناو هاوئاهەنگی خەبات دژبە مەوادی هۆشبەر لەو ئوستانە دەڵێ: 49 لەسەدی ژنانی تووشبوو بە مەوادی هۆشبەر تەمەنیان کەمتر لە 35 ساڵە. هەروەها 26لەسەدی تێکرای موعتادانی ئەو پارێزگایە لە ژنان پێکدێ.

بێ شک پەرەسندنی مادە سڕکەرەکان لە نێو کۆمەڵگەو بەتایبەت لاوان بۆتە سەرهەڵدانی دەیان کێشەی کۆمەڵایەتی دیکەی وەک هەڵوەشانەوەی خانەوادە، زیادبوونی رێژەیی دزی و چەتەیی و فساد و دەیان حاڵەت و دیاردەی دیکە.

یەکێک لە دیاردە ناخۆش و دڵتەزێنەکانی نێو توێژی لاوان پەرەسەندنی دیاردەی خۆکوژیە، بەپێی لێکۆڵینەوەیەکی زانستگای تاران لە نێو ژناندا داب و نەریت و کەلتووری کۆمەڵگەو لە نێو پیاواندا قەیران و کێشەکانی کۆمەڵگە بەهۆی سەرەکی خۆکوژی لاوان لە کوردستان دادەنرێ. 

لە پارێزگای ئیلام خۆکوژی بۆتە قەیرانێکی مەترسیدار، ئەو پارێزگا لە ئاستی دونیادا لە پلەی یەکەمدایە بۆ خۆکوژی. لە جیهاندا بەشێوەی مامناوەند لە هەر 100 هەزار کەس 11 کەس خۆی دەکوژێ، بەڵام لە پارێزگای ئیلام ئەو رێژەیە لە هەر 100 هەزار کەس زیاتر لە 71 کەس راگەیەندراوە.

بەشێوەی گشتی لە ئێراندا بە پێچەوانەی وەلاتانی دیکە لاوانی 15 بۆ 24 ساڵ 70 لەسەد زیاتر لە بەتەمەنەکان هەوڵی خۆکوشتن دەدەن.

پارێزگای کرماشان: پارێزگای کرماشان بەهۆی ئەوەی یەکێکە لە ناوچە بێ بەش و پشتگوێ خراوەو هەژارەکانی ئێران، رێژەی خۆکوژی لە ئاستێکی بەرزدایە. موجتەبا قوبادی بەرێوەبەری کاروباری کۆمەڵایەتی پارێزگاکە رایگەیاندوە کە ساڵی1391، 3600 کەس هەوڵی خۆکوشتنیان داوە.

پارێزگای کوردستان: ئاماری خۆکوژی لاوان لەم پارێزگایە کەمتر نیە لە پارێزگاکانی دیکەی کوردستان، بە پێی ئامارەکان لەم چەند ساڵەی دوایی دا رێژەی خۆکوژی بەتایبەت لە نێو لاواندا بەشێوەیەکی بەرچاو زیادی کردوە. بەپێی وتەی یەکێک لە ئوستادانی زانستگای زانستی پزیشکی کوردستان، بەپێی ئامارەکان 9.2 لەسەدی ئەوانەی دەگەیەندرێنە نەخۆشخانەکان خۆیان کوشتووە.

هەر بە پێی ئامارەکان، لە 4 مانگی یەکەمی ساڵی 1394 ژمارەی خۆکوشتن لەو پارێزگایە زیاتر لە 30 کەس تۆمار کراوە.

پارێزگای ورمێ: لە بارەی دیاردەی خۆکوژی لەم پارێزگایە چەند ساڵە زەنگی مەترسی لێدراوە بەڵام کاربەدەستانی رژێم کار بۆ شاردنەوەی راستی مەسەلەکە و رێژەی بەرزی ئەو دیاردەیە دەکەن. بە پێی ئامارێک کە دامودەزگاکانی رژێم بڵاویان کردۆتەوە، ساڵی رابردوو تەنیا لە ماوەی 2 مانگدا 20 کەس لەو پارێزگایەدا خۆیان کوشتووە کە لەو ژمارەیە بەشێکی زۆری لە ناوچە کوردنشینەکاندا رووی داوەو تەمەنیان لە نێوان 18 بۆ 30 ساڵ بووە.

بە پێی ئەو ئامار و داتایانەو ئەو راپۆرتانەی رۆژانە لەلایەن رۆژنامەنووسان و چالاکانی ناوخۆوە بلاودەکرێنەوە، لاوانی کورد لە ناوخۆدا لە هەل و مەرجێکی مەترسیداردان و ئەوەی لەو وەزعەی لاوان سود دەبینێ تەنها رژێمی داگیرکەری ئێرانە. بەبەردەوامی ئەو وەزعە کۆمەڵگەی کوردستان زیاتر لەوە دەبزرکێ و لە داهاتووشدا چارەسەر کردن زۆر قورس و حەستەم دەبێ.

خەمخۆرانی گەلەکەمان بەتایبەت هێز و لایەنە سیاسیەکان و رێکخراوە سێنفی و مەدەنیەکان، دەبێ لە هەموو رێگەیەک بۆ هۆشیارکردنەوەی کۆمەڵگە و بەتایبەت لاوان سود وەرگرن چوونکە تاکە رێگەی راگرتن و کەمکردنەوەی ئەو کێشانە هۆشیاری سیاسی و فەرهەنگی و نەتەوەیی لاوانە.