سازمانی خه‌بات ی
کوردستانی
ئێران
ئەم بابەتە دەگەرێتەوە بۆ روانگەی خۆشبینانەى هەندێ کەس و لایەن کە پێیان وایە دەکرێ لەو پرۆسەی هەڵبژاردنانەی رژێم وەڕێیان دەخا کورد وەکوو نەتەوە دەستکەوتی تێیدا هەبێ، یان ئەوەی کە دەکەونە دوای هەندێ بەڵێن و پروپاگەندە. ئەوەش جوێ لە خۆش باوەڕی ناکرێ ناوێکی دیکەی بۆ بدۆزیتەوە، چونکە رژێمی ئێران لە واقیعدا بەو پێناسانەی بۆ نەتەوەو مافی نەتەوەو ئازادیەکانی تاک و کۆ ی هەیە دوورە بە هەڵبژاردن یان بە گۆڕینی مۆرەکانی ئاڵووگۆڕ لە بیرکردنەوە و کارکردیدا بێ.
بەداخەوە لەکاتی شانۆی هەڵبژاردنەکانی رژێمی ئێراندا، جا چ هەڵبژاردنی شۆراکانی شارو دێ و مەجلیس یاخود هەڵبژاردنی سەرۆک کۆماری، وانیشان دەدەرێ کە ئاکام و نەتیجەی ئەو هەڵبژاردنانە تەئسیری دەبێ لەسەر روانگەی رژێم بۆ پرسی نەتەوە و پرسی ئازادییەکان لە وەڵاتی ئێراندا، هەر بۆیە لەو راستایەدا هات وهاوار و پروپاگەندەیەکی یەجگار زۆر بەرپا دەکرێ کە نەک تەئسیر دەکاتە سەر خەڵکێک لەناوخۆ بەڵکوو بەداخەوە بەشێک لە ئۆپۆزسیون و میدیاکاران و روناکبیران و چالاکانی سیاسی تاراوگەنشین و نەیاری رژێمی حاکم دەکەونە ژێرکاریگەری ئەو باسە و لەو پەڕی خۆشباوەڕیدا دڵ بە نەتیجە و ئەنجامی ئەو شانۆگەریانەی رژێم خۆش دەکەن، و لە ئاکامدا دەکەونە یارییەکەوە کە رژێمی ئێران دارێژەرەکەیەتی.
بۆ ئەوەی راستی ئەو قسانە بسەلمێنین کە ئەو کەسانەی دەچنە ناو ئەو یاریانەوە سەریان بێ کڵاو دەمێنێتەوە، دەبێ بە وردی چاوێک لە پێکهاتەو سیستەمی دەسەڵاتدار لە ئێران و رابردووی ئەو رژێمە لە بەرێوەبردنی ئەو هەڵبژاردنانەدا بخشێنین و روانگەی ئەو نیزامە بۆ پرسی ئازادییەکان و پرسی نەتەوەکان بخەینە بەرباس و بەربەستەکان بۆ کرانەوەو ئاڵوگۆڕ لەو وەڵاتە و خوێندنەوە هەڵەکان بۆ ئەو مەسەڵانە روون بکەینەوە.
ئێمەی کورد کە چارەنووسمان گرێدراوە بە وەڵاتی ئێرانەوە دەبێ هەر لەو چوارچێوەدا پلان و بەرنامە سیاسیەکانمان دارێژین و بەرپرسانە لەگەڵ واقیعدا هەڵسوکەوت بکەین. بۆیە لەو راستایەدا بزوتنەوەی کورد تا ئەم چرکەساتە بۆ گەیشتن بە رۆئیا و مافەکانی خۆی لە چوارچێوەی ئێراندا هەوڵ و تەقەلا دەدا. ئەوەش کە تا ئێستا لە دوای سەدەیەک موبارەزەو خەبات دەستکەوتمان نەبووە بەو مانایە نیە خەتا لە خوێندنەوەی تاکتیک و ئیستراتژیکی ئێمەیە، بەڵکوو خاڵی دروست و خوێندنەوەی واقعی سەرکردەکانی کورد لە کوردستانی رۆژهەڵات ئەوەیە کە حیسابی هەموو هەل و مەرج و قانوون و پەسەندکراوە نێودەوڵەتیەکانیان کردوە و بەو پێ یە بەرنامە حیزبی و رێکخراوەییەکانیان دارشتووە.
ئەوەی پرسی کورد لە ئێران دەبەستێتەوە بە هەڵبژاردن لە چوارچێوەی سیستەمی حاکم لەو وەڵاتە، جۆرێکی دیکەیە لە هەڵە خوێندنەوە نەناسینی سیستەم و پێکهاتەی رژێمی دەسەڵاتدار لەو وەڵاتەدا. ئەوانەی رژێمی ئێران دەناسن و شارەزاییان لە یاسا و پێکهاتەی ئەو رژێمە هەیە ناتوانن دڵخۆش بن بەوەی هەڵبژاردنەکان خێری بۆ کورد و نەتەوەکانی دیکە و کرانەوەی سیاسی تێدا بێ وە ئەوەشی هیوا لەسەر ئەو سیاسەتانەی رژێم هەڵدەچنێ، بەدڵنیاییەوە دوای کڵاوی بابردوو دەکەوێ.
ئەوەی روونە ئەو بەش و ئورگانانەی لەو رژێمەدا بە هەڵبژاردن ئەویش (لەو نەوعە هەڵبژاردنەی لە چوارچێوەی رژێمدا بەرێوەدەچێ)، دەسەڵاتەکانیان سنووردارن و توانای هیچ ئاڵوگۆڕێکی بنەڕەتیان لە پێکهاتەو ئایدۆلۆژی نیزامی حاکمدا نیە. لەو بارەوە بەڵگەی زەق و روون هەیە و دەکرێ 8 ساڵ سەرۆک کۆماری خاتەمی بەڵگەیەکی تەواو بێ، لە وەڵامی رەخنەی خوێندکارانی زانکۆی تاراندا وتی من دەسەڵاتم نەبووە بۆیە نەمتوانیوە بەڵێنەکانم جێ بە جێ بکەم.
پێکهاتەی رژێمی حاکم لە ئێران، پێکهاتەیەکی مەرکەزگەراو ئاڵۆزە و دەسەڵاتیش بەتەواوی بەدەست وەلی فەقیەوەیە کە بە پێی یاسای رژێم، فەرماندەی گشتی دەزگاکانە و بەبێ ئەمری وەلی فەقیە هیچ کەس و دەزگایەک ناتوانێ دەست بە ئاودا بکا.
بۆیە ئەگەر چی سەرۆک کۆمار یان مەجلیسی شۆرا بەحیساب لەلایەن خەڵکەوە هەڵدەبژێردرێ! بەڵام هیچ هەنگاوێکی ئەو دەزگایانە ناتوانێ بەپێچەوانەی ویستی وەلی فەقیە بێ. تێکڕای ئۆرگانەکان و پێکهاتەی سیستەمی وەلی فەقیە بە ئینتخابی و ئینتسابیەوە، کاریان بردنەپێشی بەرنامەی سیاسی و فکرییەکانی رێبەرە. جیاواز لەوەی پاڵێوراوەکانی دەزگا ئینتخابیەکان بۆ ئەو دەزگایانە دەبێ لە ئەنجومەنی چاودێری کە بە فیلتەرینگی نیزام دەناسرێ دەرچن ئەوکات دەتوانن وەک پاڵێوراوی بەشدار لە هەڵبژاردندا بناسرێن.
کەوابوو هەڵبژاردن لە سیستەمی نیزامی ویلایەتی فەقیەدا لە شانۆگەریەک کە دەرهێنەرەکەی خودی وەلی فەقیهە زیاتر نیەو نابێ پرسی نەتەوەکانی ئێران و دیموکراسی لەو وەڵاتەدا ببەستینەوە بە دەرچوونی کەسانێک کە لەو شانۆگەریانەدا وەک پاڵێوراو دەردەکەون. ئەو باسە بۆیە دێتە پێش بۆ ئەوەی لە ماوەی ئەم چەند ساڵەی دوایی دا هەندێ کەس و لایەن هەموو هیوایەکیان لە سەر هەڵبژاردنی موسەوی، کەروبی و رۆحانی هەڵچنیبوو کە بە سەرکەوتنی ئەوانە پرسی نەتەوەکان و کەمینە مەزهەبی و ئایینیەکان چارەسەر دەبێ. بەڵام بەدەر لەوەی موسەوی و کەروبی خۆیان لە دارێژەران و پشتیوانانی بیر و پێکهاتەی سیستەمی ئێستا بوون و گۆشەگیرکران، بەڵام رۆحانی بەسەرکەوتنی، نەک هیچ کام لەو قسانەی راست دەرنەچوون بەڵکوو فەزای نێوخۆیی بۆ ئەو باسانە گەلێک کپ و چەقبەستووتر بووە.
لە ماوەی 36 ساڵی رابردوودا، دەسەڵات لە ئێران بەم نەهجە کاری کردوە و سیستەمێکی تا سەر ئێسقان دیکتاتۆر و تاکرەو بووە، بیر و هزری ئەو سیستەمە سەبارەت بە پرسە گرینگە سیاسی و کۆمەڵایەتیەکان زۆر داخراو فاشیستیانە بووەو ئێمەی کورد لە روبەرووبوونەوەی ئەو دەسەڵاتە و بەرنامەکانی لەو ماوەدا دەست و پەنجە لێدەدەین. سەرەتا بە هەوڵی ئاشتیانە دەستمان پێ کرد و هەموو هەوڵێکی ئاشتیانەمان تاقی کردوەو رژێمیش هەموو جۆرەکانی سەرکوتی لە سەرمان تاقی کردۆتەوە و ئیسباتی کردوە کە نەباوەڕی بە چارەسەری پرسی نەتەوەکان هەیە و نە باوەڕی بە ئازادیەکانی تاک و کۆمەڵ هەیە، لە کەشێکی وادا ئەو پرسیارە دێتەپێش کە ئێمە دەبێ بۆ داهاتوو چۆن بەرنامە و سیاسەتەکانی خۆمان رێکبخەین؟
بێ شک خۆبەدەستەوەدان و پاشەکشە و نزیک بوونەوە لە رژێم چارەسەر نیە و ئەو هێزانەی لەو راستایەدا هەنگاویان نابێ دەرکەوتووە نەک هیچیان دەست نەکەوتووە بەڵکوو بەو هەنگاوەیان خۆکوژی سیاسیان کردوەو زەرەری زۆریان لە بزوتنەوەی نەتەوەیی و خەباتی دیموکراسیخوازی لە ئێران داوەو بە تێپەرینی کات، خۆشیان ئیعتراف بەو راستیە دەکەن. کەوایە هەر کەس بیهەوێ ئەو ریگەیە تاقی بکاتەوە چارەنووسی باشتر لەوەکانی پێشوو نابێ کە پێی دا رۆیشتوون.
باشترین رێگە بۆ ئەوەی لە کۆڵ ئەم هەموو پارادۆکس و ڕاڕایی و ئەمبەراوبەرکردنە بینەوە ئەوەیە کە سنوورێک بۆ بیرکردنەوەمان لەسەر رژێم دانێین، ئەویش هەڵگرتنی چەمکی رووخان و کردنەوەی بەرەیەکی بەهێزی هێزە تێکۆشەرەکانە کە باوەڕیان بە ماف و ئازادیەکانی خەڵکی کوردستان و باقی نەتەوە ژێردەستەکانی ئێران هەبێ و سیستەمێکی دیموکرات بۆ ئێران بە تاکە ئاڵترناتیوی رژێمی ئێستا بزانێ و لێبڕاوانە لەو پێناوەدا تێبکۆشن و هەماهەنگیان هەبێ. سیستەمی دیموکراتیک و عەداڵەتی کۆمەڵایەتی و جیایی دین لە حکومەت دەتوانێ خاڵی هابەش و کۆکەرەوەی هەموو هێزە سیاسیەکان لە کوردستان و ئێران بێ. گوومانی تێدا نیە ئەوەی تا ئێستا ئێمە دەستکەوتێکمان نەبووە، بۆ پەرتەوازەیی و لێکدابڕان و نەبوونی هەماهەنگی نێوان هێزە ئازادیخوازەکانی کوردستان لەلایەک و هێزە شۆرشگێڕە ئێرانیەکان لەلایەکی دیکە دەگەرێتەوە کە ئەو خاڵەش هۆی سەرەکی لاوازی ئۆپزسیۆنی شۆرشگێڕی ئێران بووە لە ماوەی 35 ساڵی رابردوودا.
ئاکامی ئەو باسە ئەوەیە کە پرسی نەتەوەکان لە چوارچێوەی رژێمی ئێران بە کوفر دەزانرێ و ئەو دەسەڵاتە هیچ جۆرە سازانێکی لەگەڵ دیموکراسی، مافی مرۆڤ، عەداڵەتی کۆمەڵایەتی و جیایی دین لە حکومەت کە ئێمە باوەڕی نەگۆڕمان پێیەتی، نیە و ناتوانێ نە ئامانجمان و ئیستراتیژی و نە فکر و بیرمان هەزم بکات و لە راستیدا دەسەڵاتی ئێستای ئێران زۆر نامۆیە بەو چەمکانە بۆیە با چیتر بەدوای ئەو خەیاڵەوە نەبین کە لەو رژیمەدا خێرێکمان پێ دەگا بەڵگوو خێر و خۆشی و ئاسوودەیی کورد و گەلانی دیکەی ئێران ئەو کاتەیە کە رژێمی ویلایەتی فەقیە ئاسارێکی نەبێ.
کوردیش ئەوکاتە دەتوانێ هەناسەیەکی ئارام هەڵکێشێ کە دیموکراسی لە ئێراندا دامەزرێ و کە ئیعترافێکی قانوونی بە مافەکانی بکرێ و دەسەڵاتی بەرێوەبەری خۆی هەبێ و بەشی لە بەرێوەبەری ئێرانیشدا بە یاسا بۆ دیاری بکرێ و تێکڕای مافە سیاسی و ئابووری و کۆمەڵایەتیەکانی پارێزراوبێ.
