بۆچی دەنگی من ڕووخانی ڕژیمی ئاخوندیە؟

جەعفەر بەهرامی
خەڵکی ئێران به‌‌‌ئاشکرا هاواردەکەن دەنگی من ڕووخانی ڕژیمی ئاخوندیە، ئەم هاوارە بەجۆرێک لەنێو کۆمەڵگادا دەنگی داوەتەوە کە تەنانەت مۆرەکانی ڕژیم زۆر جوان ئەوە دەزانن کە بێجگه‌‌‌ له‌‌‌ به‌‌‌کرێگیراو و داروده‌‌‌سته‌‌‌که‌‌‌ی خۆیان نه‌‌‌بێ، هیچ کەسێکی تر له‌‌‌ شانۆی دەنگدانی ئاخونده‌‌‌کان به‌‌‌شداری ناکات.
لەماوەی ٤٢ساڵ حوکمڕانی خراپی ئاخونده‌‌‌‌کان، جینایەت و کارەسات نەماوە کە بەسەر خەڵکی ئێرانیان نەهێنابێت. ئەم جینایەت و فشارانە بوەتە هۆکاری ئەوەی زۆربەی خەڵک زێدی خۆیان جێ بێڵن بەتایبەت کەسانی دیاری ئەم وەڵاتە. به‌‌‌پێی ئاماری سایتی تابناک ١٨٠ هەزار کەس لە فێرخوازان لەساڵی ١٣٩٤ وەڵاتیان جێ هێشتووە، که‌‌‌ ئه‌‌‌م ئامارە لەم پەیوەندەدا جێگای شۆکە و خەسارەتەکەی بەرابەرە لەگەڵ کۆی گشتی نەوتی ئەو وەڵاتە.
ئێران لە نێو ووڵاتانی تازە پێشکەوتوو، لەڕیزبەندی یەکەمی ووڵاتانی هەڵاتنی مێشکەکان یان کەسایەتیە دیارەکانیه‌‌‌تی. سایتی دونیای ئابووری، له‌‌‌ ٢٩ی خاکەلێوەی ساڵی ١٣٩٨ لەسەر زاری محەممەد جەواد ڕەسایی ڕاوێژکاری قایم مەقامی وەزیری کۆمەڵناسی، ساڵانە ١٤٥هەزار کەس کۆچ دەکەن کە ١٠ ٥هەزار کەس لەوانە خوێندکاری زانکۆن. لە واقعدا ڕۆژانە نزیک بە ٢٠ موهەندیس و کەسایەتی لە کارناسی هەتا دوکتۆر و زانا و چه‌‌‌ندان که‌‌‌سایه‌‌‌تی تری دیاری هونه‌‌‌ری و به‌‌‌شه‌‌‌کانی تر ووڵات جێ دێڵن.
ئەگەر ئاوڕێک بۆ ساڵانی پێشو بدەینەوە بە ڕوونی بۆمان دەر دەکەوێت کە سیستەمی حوکمڕانی لە ئێرانی بندەستی ئاخوندان لەسەر بنەمای درۆ، سەرکوت، پێشێلکردنی هەموو مافە سەرەتاییەکانی خەڵک، جیاوازی چینایەتی و هەروەها چەوساندنەوە و زیندانیکردنی کەسانی ئازادیخواز و کەسایەتیە سیاسیەکان بنیاد نراوە. ئەم بڕیارانەش لەلایەن یەک کەسەوە دەدرا و ئێستاشی لەگەڵدا بێت هەموو بڕیارەکان بەدەست یەک کەسە کە ئەویش شەخسی خامنەییە.
بەداخەوە بەهۆی ڕێژەی زۆری بێکاری و دۆخی خراپی خەڵک بەتایبەت گەنجەکان، توانای ئەوەیان نیه‌‌‌ هاوسەرگیری بکەن، هەربۆیە بەپێی ئامارەکان لەئێران ڕێژەی پیری زۆر زیادی کردووە. ئەگەر چاو لە خەڵکی وڵاتانی دیکە بکەین بۆمان دەردەکەوێت کە لەئێرانی بندەستی ئاخونده‌‌‌کان دا و بەهۆی خراپی باری ئابووری خەڵک تووشی نەخۆشی خەمۆکی یان بەداخەوە ڕوو لە ماددە هۆشبەرەکان و خواردنەوە کحولیەکان دەکەن. ئەمانەش هۆکارەکەی دەگەڕێتەوە بۆ نەبوونی سیستەمی دیمۆکراسی و پێشکەوتوو.
ئەم بابەتانەی باسم کرد بەداخەوە خەڵکی کوردستان پشکی شێری بەرکەوتووە، ڕۆژانە گوێمان لەوە دەبێت کە تەقە لەکۆڵبەران و کاسبکاران دەکرێت کە بەهۆی بێکاری و هەژاری ڕوو لە مەرزەکان و کاری قاچاغ دەکەن بۆ پەیداکردنی پارووە نانێک گیانی خۆیان دەخەنە مەترسیەوە. بەداخەوە خەڵکی ستەملێکراوی ئێران و کوردستان ڕۆژانە تووشی هەزار بەربەست دەبنەوە و ماف و ئازادیه‌‌‌کانیان به‌‌‌رده‌‌‌وام پێشێل ده‌‌‌کرێ. ده‌‌‌زگا جینایه‌‌‌تکاره‌‌‌‌کانی سوپای پاسداران و ده‌‌‌زگای ئیتلاعاتی ڕژیم، که‌‌‌ ده‌‌‌ستیان به‌‌‌سه‌‌‌ر سه‌‌‌روه‌‌‌ت و سامانی خه‌‌‌ڵک دا گرتوه،‌ ڕۆژانه‌‌‌ به‌‌‌ هه‌‌‌زاران تاوان دژ به‌‌‌خه‌‌‌ڵک ئه‌‌‌نجام ده‌‌‌ده‌‌‌ن. زیندانه‌‌‌کانی ڕژیم پڕکراون له‌‌‌ که‌‌‌سانی شۆڕشگێڕ و ناڕازیانی ئه‌‌‌م بارودۆخه‌‌‌. ڕۆژ نیه‌‌‌ گوێبیستی له‌‌‌سێداره‌‌‌دان و کوشتنی لاوه‌‌‌کانمان نه‌‌‌بین. ئاخونده‌‌‌کان له‌‌‌ پێناو مانه‌‌‌وه‌‌‌ی خۆیان و له‌‌‌ ڕێگای چه‌‌‌ندان ده‌‌‌زگای داپڵۆسێنه‌‌‌ری تایبه‌‌‌ت به‌‌‌خۆیانه‌‌‌وه‌‌‌، له‌‌‌ ڕێگه‌‌‌ی زوڵم و زۆر و هه‌‌‌ڕه‌‌‌شه‌‌‌وه‌‌‌ حکومڕانی ده‌‌‌که‌‌‌ن و هه‌‌‌رگیز گوێ بۆ داواکانی خه‌‌‌ڵک ناگرن. ئه‌‌‌و دامه‌‌‌زراوانه‌‌‌ی وه‌‌‌ک په‌‌‌رله‌‌‌مان و ناوه‌‌‌نده‌‌‌کانی تر که‌‌‌ هه‌‌‌یانه‌‌‌ هه‌‌‌موو نمایشین و پڕیان کردون له‌‌‌ که‌‌‌سانی سه‌‌‌ر به‌‌‌ده‌‌‌سه‌‌‌ڵاتدارانی خۆیان. هیچ داوا و خواستێکی گه‌‌‌ل ناگات به‌‌‌گوێی هیچ که‌‌‌سێک، له‌‌‌ به‌‌‌ر ئه‌‌‌وه‌‌‌ خه‌‌‌ڵک بێ گوێدانه ئه‌‌‌و‌ هه‌‌‌ڕه‌‌‌شه‌‌‌ و ئه‌‌‌شکه‌‌‌نجه‌‌‌ فیزیکی و ده‌‌‌رونیانه‌‌‌ی که‌‌‌ به‌‌‌رده‌‌‌وام له‌‌‌سه‌‌‌ریانه‌‌‌، به‌‌‌ ئاشکرا ده‌‌‌ڵێن ده‌‌‌نگی ئێمه‌‌‌ ڕوخانی ڕژیمی ئاخونده‌‌‌کانه‌‌‌ و چی دیکه‌‌‌ ناتوانین زوڵم و چه‌‌‌وسانه‌‌‌وه‌‌‌ قبوڵ بکه‌‌‌ین. خه‌‌‌ڵکی تینوی ئازادین و داوای هاتنه‌‌‌ سه‌‌‌رکاری ده‌‌‌وڵه‌‌‌تێکی دیموکرات و سیکۆلار ده‌‌‌که‌‌‌ن که‌‌‌ له‌‌‌ خزمه‌‌‌ت خه‌‌‌ڵک و ووڵات دا بێ و قانون و یاسا سه‌‌‌روه‌‌‌ری بێت.