دیاردەی ماڵوێرانکەری خووداربوون بە مەوادی هۆشبەر و بڵاوبوونەوەی بەتایبەت لە نێو ژناندا، یەکێکە لە خاڵە رەشەکانی کارنامەی رژێمی خۆسەپێنی ئێران.
ئەگەر تا دوێنێ ژنانی تووشبوو بە زۆری لە ناوچە هەژارنشینەکان و لە پەراوێزی شارە گەورەکان دەژیان، ئێستا ئەو بەڵایە تێکڕای گەڕەکەکانی شارەکان و کۆمەڵگەی گرتۆتەوە، بەشێوەیەک کە حەتا ساڵۆن و باشگا وەرزشیەکانی تایبەت بە ژنانیش بووەتە شوێنی کڕین و فرۆشتنی ئەو مەوادانە.
دیاردەی ماڵوێرانکەری خووداربوون بە مەوادی هۆشبەر و بڵاوبوونەوەی بەتایبەت لە نێو ژناندا، یەکێکە لە خاڵە رەشەکانی کارنامەی رژێمی خۆسەپێنی ئێران.
ئەگەر تا دوێنێ ژنانی تووشبوو بە زۆری لە ناوچە هەژارنشینەکان و لە پەراوێزی شارە گەورەکان دەژیان، ئێستا ئەو بەڵایە تێکڕای گەڕەکەکانی شارەکان و کۆمەڵگەی گرتۆتەوە، بەشێوەیەک کە حەتا ساڵۆن و باشگا وەرزشیەکانی تایبەت بە ژنانیش بووەتە شوێنی کڕین و فرۆشتنی ئەو مەوادانە.
بۆ پشتراست کردنەوەی ئەو قسه ئەوە بەسە کە هەواڵدەری حکومەتی ئیرنا 1ی پووشپەڕی 1395 لە زمانی شەهیندوخت مولاوێردی جێگری ئاخوند رۆحانی بۆ کاروباری ژنان و خانەوادەوه بڵاوی کردەوە کە: ئەورۆ باسی خووداربوون و گیرۆدەبوونی ژنان شێوەیەکی نوێی بەخۆیەوە گرتووە، لە ناوچە هەژارەکان و پەراوێزی شارەکانەوە بۆ ئاستێکی زیاتر و بەربڵاوتر لە کۆمەڵگا حەتا ناوەندەکانی وەرزش و ئارایشگاکانی ژنانیش پەرەی سەندوە، هەر چەند رێژەکە کەمەو جێی بایەخ و سەرەنج نیە بەڵام لە باری کۆمەلایەتی و فەرهەنگیەوە ناکرێ بە هاسانی چاوپۆشی لێ بکرێ.
ئەم کارەساتە بە جۆرێکە کە داوێنی کۆرپەی ژنانی موعتادیشی گرتووەو بەشێوەیێکە کە لە ئێراندا رۆژانە زیاتر لە 200 منداڵی موعتاد لەدایک دەبن.
ماڵپەڕی حکومەتی "صدای ایران" 19ی گەلاوێژی 95 لە زاری یەکێک لە مۆرەکانی رژێم بەناوی فاتیمە دانشوەرەوە بڵاوی کردەوە کە: وەزیر فەرمانی دا کە ئەو منداڵانەی دایکیان موعتادەو ئەوانیش خوودارن بەدواداچوونیان بۆ بکرێ. لە دوای ئەو بەدواداچوونانە تەنیا لە 5 نەخۆشخانە 150 منداڵ لەدایک بوون کە خووداربوون بە مەوادی هۆشبەر.
لە پێوەند بە دۆخی ئەو کۆرپانەی گیرۆدەبوون، رۆژنامەی حکومەتی "همشهری" 14ی پووشپەری 95 نووسی: ئەگەر ژنانی موعتاد بە 200 هەزار کەس بەراورد بکەین، حەتا ئەگەر کەمتر لە یەک لە سەر چواریان کارتۆن خەو بن و پێوەندی مەترسیداری جیاجیاو بەردەوامیان هەبێ، لە کۆتایی دا بەردەوام دووگیان بن و هەرکام لەوانە سێ منداڵی ببێ لە داهاتوویەکی نزیکدا لەگەڵ 300 هەزار منداڵی موعتاددا بەرەوڕوو دەبین.
دیاپێدانانی دەسەڵاتدارانی رژێم بە پەرەسەندنی بێ وێنەی خوودارو گیرۆدەبوون لە نێو ئافرەتاندا:
رەوتی پەرەسەندنی خووداربوون و بەکارهێنانی مەوادی هۆشبەر لە ئێراندا بە رێژەیەکە کە دەسەڵاتدارانی رژێم کە خۆیان لە هۆکانی بڵاوبوونەوەو پەرەسەندنی ئەو مەواده لە نێو لاوان و ژناندان، لە ئاکامەکەی ترساون و ئێعترافی پێ دەکەن.
لەو نێوەدا خووداربوون و کارتۆن خەویی تەنیا رێگەیەکە کە رژێمی گەندەڵ و دژە ژنی ئاخوندان بۆ ژنانیان بە کراوەیی هێشتۆتەوە:
هەواڵدەری حکومەتی ئیسنا 17ی خەرمانی 95 لە زاری جێگری سەرکردەی ستادی بەرنگاری لەگەڵ مەوادی هۆشبەر نووسی: هەموومان دەزانین و دیانیپێدا دەنێین کە رۆژێ پیاوەکان روویان لەم دیاردە شوومە دەکرد، بەڵام ئێستا ئەم نەخۆشیە کۆڵەکەی ماڵ و خانەوادە یانی ژنان و منداڵەکان گیرۆدەی بوون.
هەواڵدەری ئیرنا 1ی پووشپەڕی 1395 لە زمان شەهیندوخت مەولاوێردی جێگری ئاخوند رۆحانی بۆ کاروباری ژنان و خانەوادە بەو شێوە دەنووسێ: ئێستا پەرەسەندن و بەرزبوونەوەی رێژەی خووداربوون بە مەوادی هۆشبەر لە نێو ژنان زووتر لە پیاوان روودەدا و کاردانەوەی خووداربوونی ژنێک لە کۆمەڵگە و زیانەکانی ناراستەوخۆ دەیان جار زیاترە لە تووش بوونی پیاو.
ناوبراو لە درێژەدا سەبارەت بەوەی کە زیاتر لە 63 لەسەدی حەشیمەتی موعتادان لە خێزاندارەکان پێکدێ، دەڵێ: ئامارەکانی تایبەت بە پەرەسەندنی تووشبووان بە مەوادی هۆشبەری پیشەسازی لە نێو توێژی خوێندەوار ئەوەمان پێ دەڵێ کە 9 لەسەدی کوڕان و 11 لەسەدی کچانی خوێندکار لە زانستگا دەوڵەتیەکان روویان لە بەکارهێنانی حەب و دەرمانەکانی تێکەڵ بە مەوادی هۆشبەر کردوە. هەروەها توێژینەوەکان دەرخەری ئەوەن کە 50 لەسەدی ژنانی موعتاد لە تەمەنی 15 بۆ 19 ساڵ، روو لە بەکارهێنانی ئەو مەوادە دەکەن.
هەواڵدەری تەنسیمی سەربە سپای پاسداران 27ی پووشپەری 1395 بابەتێکی لەژێر ناوی "خووداربوونی ژنانی دووکەڵ کێش لە چاوی خانەوادە" بڵاوکردەوە کە لە زمانی عەلی رەبیعی وەزیری کار و خۆشگوزەرانی کابینەی رۆحانی سەبارەت بە پەرەسەندنی ئەو نەخۆشیە لە نێو ژناندا دەنووسێ: لەمرۆدا رێژەی خووداربوونی ژنان لەچاو پیاوان لە 4 لەسەدەوە بۆ 10لەسەد زیادی کردوە.
هەواڵدەری حکومەتی خوێندکاران ناسراو بە ئیسنا 6ی پووشپەری 1395 لە زاری بەرێوەبەری شۆرای هاوئاهەنگی بەرنگاربوونەوەی مەوادی هۆشبەر لە پارێزگا ئیسفەهان نوسی: بەکارهێنانی مەوادی هۆشبەر لە نێو خوێندکاران لە 4 بۆ 6 لەسەد زیادی کردوە، بەکارهێنانی مەوادی هۆشبەری پیشەسازی لە کچانی خوێندکار 2.5 زیاترە لە کوڕان.
ئەو مۆرەی رژێم لە درێژەدا ئیعتراف بەوە دەکا کە: لە ئێستادا 1 لەسەدی قوتابیەکانی وەڵات خوودارو گیرۆدەی ئەو مەوادە بوون، وە تەنیا لە شاری ئیسفەهان لە حەوتوویەکدا 3 منداڵی موعتاد لەدایک دەبێ، هەر 2.5 دەقە کەسێک لە ئێران تووشی مەوادی هۆشبەر دەبێ، وە لە ئێراندا هەر سێ سەعات کەسێکی 30 بۆ 35 ساڵە بەهۆی زیادەرەوی لە بەکارهێنانی مەوادی هۆشبەر دەمرێ.
هەواڵدەری فارس کە سەربە سپای پاسدارانە 24ی گەلاوێژی 1395 لە زاری جێگری بەرێوەبەری گشتی ناوەندی بەرنگاربوونەوە لەگەڵ مەوادی هۆشبەر نوسی: بەداخەوە لەمرۆدا لە شارە گەورەکان حەشیش و کۆکائین بۆ هێندێ لە ژنان و کچانی دەسترۆیشتوو بۆتە جۆرێک لە رێ و شوێنی ژیان و هەرئەو شێوە بەکارهێنانە هەڵەیە بۆتە سەرەتایەک بۆ تووشبوون و خووداربوونى هەمیشە٠Šى، هاوکات لە هەندێ کاتدا بۆ دابەشکردن و گواستنەوەی ئەو مەوادەش ژنان بەکار دێنن.
رادیۆ فەردا 15ی خەزەڵوەری 94 لە زمان جێگری رۆحانی بۆ کاروباری ژنان و خانەوادە راپۆرتی دا: "خووداربوون بەشێوەی مامناوەند" لە نێو کچاندا بۆ 13 ساڵ دابەزیوەو ئەو بابەتە گرینگترین کۆسپی وەڵاتە لە کاروباری ژنان و خانەوادەدا.
ترس و دڵەڕاوکێی رژێم لە بڵاوکردنەوەی ئاماری دروستی موعتادانی وەڵات:
بەپێی ئامارە فەرمیەکان کە لەلایەن رژێمەوە بڵاوکراوەتەوە، ئاماری موعتادان یەک ملوێن و سێ سەد هەزار کەسە کە لەو رێژەیە 10 لەسەدی ژنان پێکى دێنن. بەڵام پەرەسەندنی تووشبوونی ژنان لەم ساڵانەی دوایی دا ئەوندە بەرچاوە کە سەرانی رژێم ترسیان لە دەرئەنجامە کۆمەڵایەتیەکانی هەیە هەر بۆیە هەوڵی پەردەپۆش کردنی دەدەن و ئاماری ناراست لەو بارەوە بڵاودەکەنەوە.
سالاری مورادی ئەندامی کومسیۆنی کۆمەڵایەتی مەجلیسی رژێم لە لێدوانێکدا بۆ هەواڵدەری جامی جەم 14ی بەفرانباری 1393 ئاشکرای کرد: دەزگاو ناوەندە جۆراوجۆرەکان کە بە جۆرێک لەگەڵ دیاردەی خوورداربوون بەرەوڕوو بوون و بە شێوەی راستەوخۆ و ناراستەوخۆ بەرپرس بوون لە بەرەوڕووبوونەوەی ئەو قەیران و هەوڵی چارەسەر کردنی دەدەن، بە هۆی جیاوازى وەک " دروست نەبوونی بشێوی و ترس لە کۆمەڵگە" لە وتنی ئاماری دروست و راست خۆدەبوێرن.
رادیۆ دۆیچەوێلەی ئاڵمان لە وتارێکدا لە ژێرناوی " پەردەپۆش٠Šی بە ئاماری ناتەبا" رایگەیاند: بەرپرسانی کۆماری ئیسلامی بەردەوام هەوڵدەدەن بە بڵاوکردنەوەی ئاماری ناراست و ناتەبا ئەسڵی ماڵوێرانیەکە رەد کەنەوە. بۆ نمونە سەرۆکی ناوەندی هاوئاهەنگی بەرنگاربوونەوە لەگەڵ مەوادی هۆشبەری پارێزگای ئەردەبێڵ، ژمارەی موعتادانی ئەو پارێزگایەی 3لەسەدی تێکڕای حەشیمەت راگەیاندوە، بەڵام رۆئیا ئەحمەدیان بەرێوەبەری گشتی رێکخراوی بێهزیستی ئەو ئوستانە گوتوویەتی کە موعتادان تەنیا 1/5 لەسەدی حەشیمەتی پارێزگای ئەردەبێڵ پێکدێنن. بەسەرنجدان بەو ناتەباییانە، سەیر نیە وەزیری ناوخۆی کۆماری ئیسلامیش دیاردەی خووداربوون بە کێشەیەکی بچووک ناو ببات.
رۆژنامەی ئینتخاب 24ی بەفرانباری 1390 لە زمانی داریوشی قەنبەری، ئەندامی کومسیۆنی کۆمەڵایەتی مەجلیسی رژێم نووسی: ئێمە دووهەمین وەڵاتی بەکارهێنەری مەوادی هۆشبەر لە جیهانین، ئەوە قەیرانێکی مەترسیدارە بۆ وەڵاتەکەمان. یەکێک لە کێشەکانی وەڵات لەبارەی دیاردەی مەوادی هۆشبەر، ئەو ئامارانەیە کە بەرپرسان بڵاوی دەکەنەوەو ئاماری دروست و راست بڵاوناکەنەوە. لە یەک ملوێن و نیو تا 7 ملوێن جیاوازی زۆرە.
ماڵپەڕی حکومەتی عەسری ئێران 6ی پووشپەری 1395 لە زمانی عەلی هاشمی سەرۆکی کۆمیتەی سەربەخۆی بەرنگاربوونەوەی مەوادی هۆشبەری کۆری لێکدانەوەی قازانجەکانی رژێم نووسی: ساڵی 1366 لە حەشیمەتێکی 50 ملوێنی، دوو ملوێن موعتادمان هەبوو. ئەو ئامارە لە ساڵی 1383 لە 68 ملوێن کەس، بۆ دوو ملوێن و 500 هەزار موعتاد و یەک ملوێن و 260 هەزار کەس که بۆ خۆخڵافاندن و حەزو خۆشی بەکاریان هێناوە، بەرز بوویەوە، که بەگشتی دەکاتە 3 ملوێن و 760 هەزار بەکارهێنەر. ئەمە ئامارێک بوو کە پێش ساڵی 1385 بڵاو دەکرایەوە، بەڵام ئەو ئامارە لەلایەن دەوڵەتەوە یەکجێ بۆ 750 هەزار و 800 هەزار کەس لە حەشیمەتی 70 ملوێنی کەم کرایەوە. هەر لەم ساڵانەدا بوو کە کەم کردنەوەی ئامارەکان کاردانەوەی لە سەر چالاکیەکانی ناوەند هەبوو. ئاخرین ئامارێک کە لە بارەی موعتادانەوە بڵاوکرایەوە لە ساڵی 1390دا بوو کە لە نێو حەشیمەتێکی 75 ملوێنی، یەک ملوێن و 330 هەزار موعتاد راگەیندرا. بەداخەوە ئاماری ناراست سەبارەت بە تووشبووانی مەوادی هۆشبەر کۆسپی لە بەردەم بەرنگاربوونەوەی ئەو دیاردەدا دروست کرد.
دیانپێدانانی دەسەڵاتدارانی رژێم بە ئاماری گیرۆدەبووان:
پەرەسندنی تووشبوون بە مەوادی هۆشبەر لە ژێر سایەی دەسەڵاتی فاشیزمی مەزهەبی دا یەکێکی دیکەیە لە دەستکەوتەکانی ئەو رژێمە. پەتاى خووداربوون لە ژنان، لاوان و قوتابیان و منداڵانی وەڵاتدا وەها پەرەی ساندووە کە رادیۆ ئاڵمان 20ی جۆزەردانی 1395 گوتی: لە رۆژدا 3 بۆ 4 مندالی خوودار بە مەوادی هۆشبەر لە تاران لە دایک دەبن.
بە سەرنجێک لەسەر چاپەمەنیەکانی رژێمدا دەتوان٠Šن به گۆشەیەک لەو راستیەی که لە کۆمەڵگەی ئێران دەگوزەرێ ئاشنا بین:
رۆژنامەی حکومەتی ئیلنا 12ی پووشپەری ئەوساڵ لە زمانی یەکێک لە دەسەڵاتدارانی رژێم بەناوی مورتەزا عاسمیەوە نووسی: ئەورۆ ئاماری تووشبووانی وەڵات سەرسووڕهێنەرە، فرۆشتنی مەوادی هۆشبەر و گیرۆدەبوونی بەهۆی بێکاری لە پەرەسەندندایە. ئاماری دروستی موعتادانی ئێمە 3 ملوێن کەس نیە، بەڵکوو زیاترە لە 5 ملوێن و 800 هەزار کەس.
ماڵپەڕی خەبەریی عەسری ئێران یەکی رەشەمەی 1391 لە زمانی یەکێک لە کارناسانی باری کۆمەڵایەتی نووسی: بەپێی ئەو لێکۆڵینەوانەی لە کۆمەڵگەدا کراوە بۆ بەدەست هێنانی ئاماری دروست دەبێ ئامارە فەرمیەکان دوو ئەوندە بکەین. بەو پێیەی دەڵەن دوو ملوێن موعتاد بوونی هەیە دەتوانم بڵێم لە وەڵاتی ئێمەدا چوار ملوێن کەس موعتادە. ئەگەر ستانداردی خانەوادەیەک چوار کەس یانی ژن و پیاو دوو منداڵ لەبەرچاو بگرین، یانی 16 ملوێن کەس راستەخۆ گیرۆدەی ئەو دیاردەیەن. بەو پێیە 8 ملوێن لەو ئامارە منداڵن. ئەگەر نەڵەین لەو هەشت ملوێنە هەمویان موعتادن لانی کەمی سێ ملوێن کەسیان تووشبوون. ئەوە تەنیا رێگەیەکە بۆ بەدەست هێنانی ئاماری مندڵانی موعتاد له وەڵات.
هەواڵدەری حکومەتی مێهر 2ی رەشەمەی 1394لە زاری ئەندامێکی مەجلیسی رژێمەوە نووسی: بەپێی راپۆرتەکان تەمەنی تووشبوون بە مەوادی هۆشبەر بۆ 13 ساڵی دابەزیوە.
ئەو ئەندامەی مەجلیس لە درێژەدا گوتی: بەپێی ئەو ئامارانەی ناوەندی بەرەنگاربوونەوەی مەوادی هۆشبەر، بڵاوی کردوەتەوە 1 لەسەدی قوتابیانی وەڵات گیرۆدەبوون و ژمارەیان دەکاتە 130 هەزار قوتابی، بەڵام بەرپرسانی ئیدارەی فێرکردن و بارهێنان ئەو ئامارەیان قەبووڵ نیە. 130 هەزار قوتابی موعتاد تەنیا ئەوانەن که بەبەردەوامی مەواد بەکار دێنن و بەتەواوی گیرۆدەبوون. بەڵام سەبارەت بەو قوتابیانەی بۆ خۆخڵافاندن و خۆشی ئەو مەوادە بەکار دێنن ئامارێک لەبەر دەستدا نیە، دەنا ئەو ژمارەیە لەوە زۆر زیاترە.
هەواڵدەری حکومەتی ئیرنا 7ی بەفرانباری 1392 لە زاری رەسوڵی خزری نوێنەری رژێم لە مەجلیس نووسی: لە ئێستادا چوار ملوێن کەس گیرۆدەی مەوادی هۆشبەر بوون وە دەبێ ئەو مەسەلەیەش لەبەرچاو بگرین کە ئەو ژمارە خێزاندارن و ئەو خانەوادانەش بەهۆی ئەو دیاردەوە لەبەر یەک هەڵوەشاون یان خەریکە هەڵدەوەشێن و دەبنە هۆی خەسارى ئابووری و رۆحی.
هەواڵدەری تەنسیم ی سەربە سپای پاسداران 3ی رەزبەری 1395 لە زمانی یەکێک لە بەرپرسانی رژێمەوە بەناوی محەمەد رەزا ئیبراهیمی نووسی: دابەزینی تەمەنی گیرۆدەبوون لە پاریزگای فارس کە لە ئێستا 14 بۆ 16 ساڵەو تەنیا لەو پارێزگایە 120 بۆ 150 هەزار کەسی تووشبوو تۆمار کراوە، بەڵام ئاماری دروست لەوە زیاترەو لەو رێژەیە 3 بۆ 3هەزار 500 موعتادی تۆخ و تەزریقی لە ئاستی شیرازدا بوونی هەیە، بەڵام ئەو ئامارە لەگەڵ ئاماری ئەو مەوعتادانەی لە ناوەندەکانی ئێمە لە ژێر چارەسەردان جیاوازی هەیە.
ماڵپەری پارسینە 19ی گەلاوێژی 1393 لە زمانی رەسوڵ زەرگرپوور، پارێزگاری ئیسفەهان نووسی: لە کاتێکدا ئاماری ژنانی موعتادی وەڵات 16 لەسەدە، لە ئوستانی ئیسفەهان ئەو ئامارە دوو ئەوندەیە.
ئەو سەرچاوە لە درێژەدا دەنووسێ: ئەگەر حەشیمەتی ئیسفەهان بە 5 ملوێن بخەمڵێنین 95 هەزار کەس لەو پارێزگایە گیرۆدەی مەوادی هۆشبەرن و لەو رێژە موعتادە 8500 کەسیان ژنن. هەروا درێژە دەدا: ئەو ئامارە ئەو کەسانە دەگرێتەوە کە بەپێی پێناسەی موعتاد ئەگەر مەواد بەکار نەهێنن تووشی خوماری دەبن و بۆ ئەوەی سەرخۆش بن بەردەوام رێژەی بەکارهێنانەکەیان زیادتر دەکەن و دەبێ بەردەوام بەکاری بێنن.
ئەم دۆخە لە کاتێکدایە کە زۆرجار ئەوە ئاشکرا کراوە کە باندەکانی قاچاخ لەناوخۆی ئێران لە ژێر سێبەری دەسەڵاتدارانی سەرەکی و سپای پاسداران دان و بۆ ئەوان کار دەکەن . لەمرۆدا بەرهەمهێنان و دابەشکردنی مەوادی هۆشبەر بۆتە تجارەتێکی بەسوود، وە وەها لەگەڵ قازانجەکانی سپای پاسداران و وەزارەتی ئیتلاعاتدا گرێى خواردووە کە تەنیا بە لەناوچوون و روخانی رژێمی ئاخوندی کۆتایی پێ دێ.